Μαλασπίνα, Αλεσάντρο

(Alessandro Malaspina, Μουλάτσο, Λουνιγκιάνα 754 – Ποντρεμόλι, 1810). Ιταλός θαλασσοπόρος και εξερευνητής. Ήταν ο τρίτος γιος του μαρκησίου Κάρλο Μορέλο και της Καταρίνα Μελιλούπι, κόρης του πρίγκιπα της Σοράγια. Το δουκάτο της Πάρμας, όπου βρισκόταν η γενέτειρά του, έγινε αργότερα ισπανική κτήση. Υπηρέτησε στο ισπανικό ναυτικό και έφτασε έως τον βαθμό του πλοιάρχου (1779). Ο Μ. πήρε μέρος σε πολλούς αγώνες εναντίον των Άγγλων στον βρετανικό θύλακο του Γιβραλτάρ, στον πρώτο από τους οποίους τον συνέλαβαν. Το 1782 απέκτησε δικό του σκάφος και πραγματοποίησε ένα ταξίδι στις Φιλιππίνες και στην Ινδία. Έχοντας κάνει κατά τύχη ένα ταξίδι το οποίο αποδείχθηκε ως ο περίπλους της Γης, και παρακινούμενος από την προοπτική νέων ανακαλύψεων, κατάφερε να χριστεί επικεφαλής εξερευνητικής αποστολής (1789)η οποία, με τα πλοία Ανακάλυψη και Θάρρος, ξεκίνησε για έναν προγραμματισμένο περίπλου. Φτάνοντας στο Ακαπούλκο, αναγκάστηκαν να αναθεωρήσουν τα σχέδιά τους, εξαιτίας πολιτικών ανακατατάξεων στην Ισπανία, και να πλεύσουν προς τις ακτές της Αλάσκας, προς ανεύρεση των λεγόμενων Στενών Ανιάν, που οδηγούσαν στο θρυλούμενο Βορειοδυτικό Πέρασμα, τη δίοδο προς στον Ατλαντικό ωκεανό. Στη θέση των υποτιθέμενων στενών όμως συνάντησαν έναν αδιαπέραστο παγετώνα, τον οποίο ονόμασαν Μ. προς τιμήν του πλοιάρχου και αρχηγού της αποστολής. Επιστρέφοντας στο Μεξικό, η αποστολή συνέχισε σύμφωνα με τα αρχικά της σχέδια προσεγγίζοντας τις Φιλιππίνες, τη Νέα Ζηλανδία και το νησί Τόνγκα και από εκεί τη Χιλή και το Περού. Στο σημείο αυτό ο Μ. εγκατέλειψε τον περίπλου και επέστρεψε στην Ισπανία (1794). Αν και η αποστολή αυτή του προσέφερε μεγάλη φήμη, στη συνέχεια προκάλεσε την έχθρα των αντιδραστικών κύκλων της αυλής του Καρόλου Δ’ με την πρότασή του να αντικατασταθεί η στρατιωτική κατοχή των ισπανικών αποικιών με εμπορικές σχέσεις, συνελήφθη με χαλκευμένες κατηγορίες και φυλακίστηκε (1795). Το 1805 εξορίστηκε και κατέφυγε στην ιταλική πολίχνη Ποντρεμόλι, όπου έζησε έως τον θάνατό του. Το 1885 κυκλοφόρησαν τα συμπεράσματα από το ταξίδι του με τον τίτλο Πολιτικο-επιστημονικό ταξίδι του περίπλου της Γης.